Dlaczego pauliński szlak?


Powstaje Europejski Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. List intencyjny inaugurujący projekt został podpisany 28 marca na Jasnej Górze między Zakonem a Województwem Śląskim. W centrum Szlaku znajduje się częstochowskie sanktuarium. Chodzi nie tylko o zabytki materialne, ale także o upowszechnianie i ochronę spuścizny duchowej, w której fundamentalne znaczenie ma dziedzictwo paulińskie. To dziedzictwo sięga XIII wieku i obejmuje, obok architektury, liczne zabytki ruchome, w tym: archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźbę, tkaniny czy muzykę.

Celem projektu jest pokazanie tego dziedzictwa, jego aktualności, zwłaszcza duchowości – podkreśla Generał Zakonu o. Arnold Chrapkowski: „Chodzi o pokazanie tego wszystkiego czym żyli nasi ojcowie na przestrzeni wieków, te wszystkie ważne elementy i historyczne, przede wszystkim duchowe i przede wszystkim w jaki sposób my teraz ludzie XXI wieku, osadzeni w technice, w mediach, możemy z tego korzystać”.

Szlak obejmować ma trasy: piesze, rowerowe i samochodowe z opisami miejsc, kwerendą historyczną, praktyczną platformą informacyjną i siecią info-kiosków.

W pierwszym etapie – na szlaku, obok Jasnej Góry, znajdą się także inne perły kultury paulińskiej z terenu woj. śląskiego: klasztor w Leśniowie oraz kompleks klasztorny św. Barbary w Częstochowie. Ma to być „istotnym impulsem wspierającym działania na rzecz jak najpełniejszego poznania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego województwa śląskiego”.

Międzynarodowy projekt Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów obejmować ma: Polskę, Węgry, Słowację, Włochy, Niemcy i Chorwację. Centralnym i najważniejszym miejscem na jego mapie będzie zlokalizowane na terenie województwa śląskiego sanktuarium jasnogórskie, największe w kraju i jedno z największych na świecie miejsc pielgrzymkowych. To także olbrzymia skarbnica i wizytówka dorobku kulturowego wszystkich Polaków, w tym oczywiście mieszkańców województwa śląskiego. W ubiegłym roku Jasną Górę nawiedziła rekordowa liczba pielgrzymów i turystów z całego świata, 4,3 mln osób. Klasztor stał się już obowiązkowym punktem nie tylko dla pątników, ale także turystów odwiedzających Polskę. W województwie śląskim znajdują się także inne paulińskie perły kultury, które z roku na rok zyskują coraz większą popularność. Wśród nich jest historyczny, malowniczo położony na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej klasztor w Leśniowie oraz kompleks klasztorny w św. Barbary w Częstochowie. Zakon, który liczy ponad 700 lat historii, w wielu miejscach naszej Ojczyzny sprawuje troskę nad obiektami dziedzictwa, w tym nad klasztorem na Skałce w Krakowie.

W licznych miejscach Europy, a szczególnie w jej środkowej i południowej części, Zakon Paulinów „strzeże” wiele obiektów i zabytków związanych z europejską historią i tradycją kultu św. Pawła Pustelnika. Węgry – kolebka Zakonu, klasztory w Chorwacji, na Słowacji i we Włoszech, Niemczech, Czechach, zostaną połączone jednym szklakiem dziedzictwa kulturowego. Chodzi o trasy: piesze, rowerowe i samochodowe z dokładnymi planami, opisami miejsc, kwerendą historyczną, jednolitą grafiką, projektem informatycznym wraz z wirtualnym zwiedzaniem i wytyczaniem dróg, praktyczną platformą informacyjną i siecią info-kiosków.

Zakon Paulinów powstał w XIII wieku, w puszczach naddunajskich na ziemi węgierskiej. Za założycieli wspólnoty uważa się biskupa Bartłomieja, ordynariusza Pięciu Kościołów oraz bł. Euzebiusza z Ostrzychomia. Patronem Zakonu jest św. Paweł z Teb, żyjący na przełomie III i IV w. w Egipcie, uznawany za pierwszego historycznie mnicha.

Kulturowe dziedzictwo paulinów sięga XIII wieku. Wraz z rozwojem Zakonu i wzrastającą liczbą klasztorów i kościołów paulini wytworzyli swój styl założeń architektonicznych oraz wystrojów wznoszonych przez siebie siedzib oraz miejsc kultu. Na poszczególnych terenach powstawały budowle, których sporo, mimo ogromnych zniszczeń dokonanych przez Turków w wieku XVI na Węgrzech i innych zawieruch wojennych, zachowało się do naszych czasów. O wysokiej kulturze materialnej paulinów świadczą liczne zabytki ruchome stanowiące spuściznę pokoleń mnichów tego Zakonu. Należą do nich: archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźba, meble, paramenty liturgiczne (złotnictwo i tkaniny). Osobną dziedziną, w której kultura paulińska posiada szczególne osiągnięcia jest muzyka kościelna a jej materialnym śladem są liczne archiwalia muzyczne zachowane do dziś, w tym zabytkowe księgi liturgiczne oraz dawne instrumenty muzyczne.

Realizacja fragmentu międzynarodowego projektu Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów na terenie województwa śląskiego została wpisana w Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020+”, Strategię rozwoju kultury w województwie śląskim na lata 2006-2020 i w Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w województwie śląskim na lata 2018 – 2021.

partnerzy

Kontakt

JASNOGÓRSKI INSTYTUT MARYJNY
BIBLIOTEKA MARYJNA


adres: ul. Kordeckiego 2
42-225 Częstochowa
(I piętro)
tel.: 34 377 74 39 (pn.-pt. 8:00-16:00)
e-mail: Instytut Maryjny:
instytut.maryjny@jasnagora.pl
Biblioteka Maryjna:
biblmar@jasnagora.pl
konto: mBank S.A.
Oddział w Częstochowie
ul. Jasnogórska 79
76 1140 1889 0000 4641 0900 1001