O pasterskiej i nauczycielskiej misji Prymasa Tysiąclecia podczas 5. spotkania w Jasnogórskim Instytucie Maryjnym
O pasterskiej i nauczycielskiej misji Prymasa Tysiąclecia na podstawie najnowszej monumentalnej publikacji Instytutu Pamięci Narodowej i Instytutu Prymasa Wyszyńskiego rozmawiano podczas 5. już spotkania w cyklu: „Jasnogórski Prymas w drodze na ołtarze”, które odbyło się 17 czerwca.
W spotkaniu wzięli udział autorzy publikacji „Kardynał Stefan Wyszyński 1901-1981”: Beata Mackiewicz, kierownik Wydawnictwa ‘Soli Deo’, redaktor ‘Dzieł zebranych’ Stefana Kard. Wyszyńskiego; dr Rafał Łatka, pracownik IPN, koordynator Centralnego Projektu Badawczego IPN pt. ‘Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944-1989’ oraz ks. dr hab. Dominik Zamiatała z Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych UKSW w Warszawie.
Prelegenci zaprezentowali album wydany przez IPN i Instytut Prymasowski Kardynała Stefana Wyszyńskiego pt. „Kardynał Stefan Wyszyński 1901-1981”, w którym ukazano młodość Prymasa Tysiąclecia, jego drogę do kapłaństwa oraz kolejne etapy posługi w Kościele. Oprócz unikatowych, nigdy wcześniej niepublikowanych fotografii dokumentujących wieloletnią posługę kard. Wyszyńskiego, pochodzących z Archiwum Instytutu Prymasowskiego Kardynała Stefana Wyszyńskiego autorzy publikacji zwrócili uwagę na nowe opracowanie szkicu biograficznego, w którym starano się połączyć dwa wymiary działalności Prymasa; zarówno działalność w relacjach Kościół-państwo, jak i teologiczny wymiar jego nauczania. – „Chcieliśmy pokazać Prymasa jako pasterza odpowiedzialnego za Kościół w Polsce, ale też świadomego swojej misji w czasach PRL, jako lidera społeczeństwa polskiego” – powiedział ks. Dominik Zamiatała. Bazą był zasób archiwalny Instytutu Prymasowskiego, w którym od 1957 r. zgromadzono ponad 22 tysięcy zdjęć oraz nagrań z wystąpień, przepisanych, a następnie autoryzowanych przez kard. Wyszyńskiego. W publikacji – co podkreślali autorzy – sięgnięto nie tylko do starych i znanych źródeł kościelnych, ale do państwowych zasobów archiwalnych, np. KC PZPR, zasobów IPN, a także do źródeł zagranicznych, w tym do archiwów byłych państw Bloku Radzieckiego, a nawet do zasobów KGB.
Dr Rafał Łatka zwrócił uwagę na „metafizyczny wymiar” walki Prymasa z komunizmem, na strategię unikania otwartej konfrontacji, działania odpowiedzialne i rozważne, na szeroką wizję duchowej odnowy i trwania narodu przy ewangelicznych i fundamentalnych wartościach realizowanych poprzez poddawanie rodakom konkretnych programów duszpasterskich. Ta drogą prowadzenia Polaków przez „morze komunizmu’ było zdaniem prelegentów – konsekwentna droga ewangelizacji docierająca do absolutnie wszystkich stanów i zawodów, przy szczególnym uwzględnieniu rodzin, młodzieży i dzieci. Ks. Dominik Zamiatała podkreślił silnie promowaną przez kard. Wyszyńskiego potrzebę kształcenia elit katolickich, wskazując także na zaangażowanie Prymasa w duszpasterstwo akademickie. Te formy działania stały się później inspiracją dla Jana Pawła II i jego idei światowych Dni Młodzieży.
Zdaniem ks. Zamiatały programem wciąż aktualnym do realizacji jest angażowanie laikatu w życie Kościoła, czego konsekwentnym promotorem był Prymas Tysiąclecia. Z kolei dr Rafał Łatka zauważył, ze wobec dążeń komunistów do atomizacji społeczeństwa, kard. Wyszyński podejmował działania zmierzające do jego konsolidacji, uczył że w Kościele ważna jest wspólnota, to daje siłę, jak dalej zauważył naukowiec – widać szczególnie po zakończeniu obchodów Milenium Chrztu Polski, że polskie społeczeństwo jest inne.
Rafał Łatka z IPN-u zwrócił też uwagę na syntezę katolicyzmu i polskości w nauczaniu duszpasterskim Wyszyńskiego – Dla Prymasa kluczową troską jest dobro Ojczyzny i dobro polskiego Kościoła, co rodzi szereg różnych konsekwencji w postaci np. nauczania kierowanego do rodzin, głębokiej analizy ról społecznych całej rodziny z czego i dziś możemy czerpać pełnymi garściami – przekonywał prelegent.
Także o. Mariusz Tabulski, organizator, dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego przypomina, że program nauczania Prymasa Tysiąclecia powstał na fundamencie wielkiego zawierzenia Matce Bożej. – Społeczeństwo polskie po II wojnie światowej wyszło z przetrąconym kręgosłupem moralnym, rozbitym, dlatego to wszystko musiało mieć również charakter katechetyczny – zauważył paulin.
W trakcie debaty podkreślono, że duszpasterskie doświadczenie Kościoła w Polsce wypracowywane przez kard. Wyszyńskiego, przeniósł na Kościół Powszechny Jan Paweł II.
Beata Mackiewicz z Instytutu Prymasa Wyszyńskiego zwróciła uwagę na wszechobecną w pismach, wystąpieniach, duszpasterstwie kard. Wyszyńskiego maryjność i wielka lekcje jasnogórskiego zawierzenia – „on konsekwentnie przez całe życie pokazywał, gdzie jest jego i narodu siła” – podkreśliła redaktor „Dzieł zebranych” Stefana Kard. Wyszyńskiego.
Kolejne spotkanie z cyklu „Jasnogórski Prymas w drodze na ołtarze” odbędzie się po wakacjach, 28 września.
Konferencje poprzedza Msza św. w intencji rychłej beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia sprawowana w Kaplicy Matki Bożej.
Mirosława Szymusik
Radio Jasna Góra
Zdjęcia Biuro Prasowe Jasnej Góry
fot. Marek Kępiński